مقدمه: حسن روحاني، رييس‌جمهور نخستين ماه‌ها از دولت دوازدهم را پشت سر مي‌گذارد؛ دولتي كه قرار است همزمان با تلاش براي حفظ توافق هسته‌اي با جامعه جهاني، اوضاع اقتصادي را سر و سامان بيشتري ببخشد و در حوزه منطقه‌اي نيز به كشورهاي همسايه نزديك‌تر شده يا در مسير تنش زدايي از رابطه با برخي از آنها گام بردارد. در چنين شرايطي در ايالات متحده مردي بر راس قدرت تكيه داده كه نه مشق سياست كرده و نه با حقوق و قوانين بين‌المللي آشناست. مردي كه حميدرضا آصفي، ديپلمات باسابقه كشورمان مي‌گويد بايد او را رييس‌جمهور اشتباهي خواند. ترامپ با ظاهر جمهوريخواهي كه دارد بر شيپور ايران‌ستيزي مي‌دمد و هردم نيز براي اين سر و صدا بهانه تازه‌اي پيدا مي‌كند. در چنين شرايطي اوضاع منطقه‌اي نيز جدا از بحران امنيتي در سوريه، عراق و يمن با برگزاري همه‌پرسي استقلال در منطقه اقليم كردستان عراق وارد فاز جديد و پرمخاطره‌تري شده است. اظهارات ضدايراني ترامپ در مجمع عمومي سازمان ملل متحد، سخنراني حسن روحاني از تريبون مجمع، نگاه و برنامه رييس‌جمهور جديد امريكا به ايران، دستوركارهاي اقتصادي وزارت امور خارجه كشورمان و مساله همه‌پرسي استقلال كردستان عراق سوژه‌هايي بود كه در مصاحبه با حميد رضا آصفي، سفير پيشين ايران در آلمان شرقي، فرانسه و امارات و سخنگوي وزارت امور خارجه در دولت اصلاحات با او در ميان گذاشتيم:

مقدمه: برجام در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا از جمله مباحثي بود كه با رييس‌جمهور شدن هريك از نامزدهاي دو حزب جمهوريخواه و دموكرات مي‌تواند مسيري متفاوت پيدا كند. دونالد ترامپ نامزد حزب جمهوريخواه تاكيد كرده كه با رسيدن به كاخ سفيد برجام را پاره خواهد كرد و به آن پايبند نيست. در طرف مقابل هيلاري كلينتون، نامزد حزب دموكرات برجام را دستاوردي مهم مي‌داند و تاكيد دارد به آن پايبند است. اما بسياري نگران هستند كه هيلاري كلينتون پس از رسيدن به كاخ سفيد فشارها را در مباحث حقوق بشري عليه ايران آغاز خواهد كرد و تحريم‌هاي جديدي را عليه جمهوري اسلامي اعمال مي‌كند. از همين رو گفت‌وگويي داشتيم با حميدرضا آصفي سخنگوي سابق وزارت امورخارجه ايران تا در خصوص آينده برجام و تاثير انتخابات امريكا بر آن را مورد بررسي قرار دهيم.

مقدمه: هفته‌هاي پاياني دولت يازدهم به رياست حسن روحاني درحال سپري شدن است. چهار سالي كه با فراز و فرودهاي بسيار در حوزه سياست خارجي همراه بود. ادامه تبعات خيزش‌هاي مردمي در جهان عرب، پرونده متفاوت سوريه با بازيگري پررنگ ايران، اتحاد روزافزون سياسي- امنيتي تهران و مسكو، به نتيجه رسيدن مذاكرات نفسگير هسته‌اي و تولد توافق هسته‌اي، مسير ناهموار اجراي برجام، تنش در رابطه تهران و رياض كه با اعدام شيخ شيعه نمر آغاز و به حمله به سفارتخانه عربستان در ايران و قطع رابطه ديپلماتيك ميان دو كشور ختم شد، آغاز روند عادي‌سازي رابطه ايران در سطح بين‌المللي، انتخابات رياست‌جمهوري امريكا و روي كار آمدن مردي كه با عالم سياست بيگانه است همه و همه بر دستاوردهاي دستگاه ديپلماسي دولت يازدهم تاثيرگذار بود. حميدرضا آصفي، سخنگوي سابق وزارت امور خارجه كه روزگاري رداي سفارت ايران در امارات متحده عربي را نيز بردوش داشته است در گفت‌وگوي تفصيلي با «اعتماد» از تغييرات سينوسي رييس‌جمهور جديد امريكا مي‌گويد و تاثير تصميم‌هاي جديد او در سوريه و ديگر صحنه‌هاي بين‌المللي. وي اعتقاد دارد كه رييس‌جمهور جديد امريكا به دشمني با ايران ادامه مي‌دهد اما توافق هسته‌اي را حفظ مي‌كند. مشروح اين گفت‌وگو به شرح زير است:

مقدمه: عربستان همچنان به تلاش برای نادیده‌گرفتن نقش ایران در منطقه مشغول است؛ حتی اگر دولت حسن روحانی با دیپلماسی تنش‌زدایی، بهانه رفتارهای غیرسازنده احمدی‌نژاد را نیز از دست سعودی‌ها گرفته باشد، چند پارامتر مهم، فضای خاورمیانه را نسبت به گذشته با تغییرات جدی مواجه كرده است. مسئله سوریه و جنگ‌های نیابتی در آن، نوعی بازی «مرگ و زندگی» را رقم زده که برخی کشورها در منطقه و ایالات متحده و روسیه از ورای منطقه، کاملا در آن درگیر هستند. میزان هزینه‌اي هم كه از سوي طرف‌های مختلف مي‌شود، به‌حدی است که چشمان اعراب حامی گروه‌های تکفیری را کاملا به روی واقعیات میدانی بسته است. از سوی دیگر رفتار دولت سوریه در برخورد با منتقدان، فاکتور مهم دیگری در جهت‌گیری طرف‌های مختلف درگیر است.در کنار اینها مسئله یمن را نیز باید تا حدی در معادلات دخیل دانست. تفکر فرزند ملک سلمان، امکان گسترش درگیری تا هر نقطه‌ای بی‌توجه به هزینه‌های آن و تضادهای خطرناک موجود درون عربستان است. ترکیه و اردوغان نیز که روزگاری با راهبرد «تنش صفر با همسایگان» احمد داووداوغلو، دکترین سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه را رونمایی کرد، کم‌کم از پنجره «نوعثمانی‌گری» و تز آتاتورک ثانی به منطقه نگریست و تنش با ایران بر سر سوریه و مسئله کردها را تجربه کرد. عراق اگرچه در حال غلبه بر داعش است اما ایران به‌عنوان متحد جدی حکومت عراق پس از صدام، نمی‌تواند از احوال همسایه غربی و جنوبی خود غفلت کند. عربستان این مسئله را به «هلال شیعی» نسبت می‌دهد و شورای همکاری خلیج ‌فارس در اقدامی عجیب، گروه هم‌زبان و هم‌نژاد خود یعنی حزب‌الله لبنان را تروریست می‌خواند. آن‌هم در شرایطی که لبنان رکورددار دولت‌داری بدون رئیس‌جمهور است. اعراب در دوران دولت احمدی‌نژاد، از مسائل اقتصادی داخلی و روابط خارجی، حداکثر استفاده را برده‌اند و سهمیه نفت ایران در اوپک را صاحب شده‌اند. حالا ایرانی که به سمت کاهش تنش با غرب در حرکت است، می‌تواند جایگزین مناسب اعراب برای آمریکا و اروپا باشد؛ پای ایرانی‌ها در حوادث ١١ سپتامبر وسط نیست، در روز روشن یک شیخ منتقد غیرمسلح را گردن نمی‌زند، تفکر وهابی را از سوی حوزه‌های علمیه خود ترویج نمی‌کند و نسبتی با القاعده و داعش ندارد. صاحب نوعی از دموکراسی است و گردش نخبگان در آن جریان دارد؛ پس با حکومت‌های قرون‌وسطایی اعراب از منظر سیاسی، تفاوت‌های ماهوی دارد. از سوی دیگر خاورمیانه و انرژی آن، ارزش گذشته را برای ایالات متحده ندارد و آنها خسته از تنش‌های بی‌پایان این منطقه و رفتارهای هیجانی و خارج از مدار عقل عربستان هستند. در چنین شرایطی مشخص است که ایجاد هم‌گرایی و کاهش تنش میان اعراب، ترکیه و ایران، به‌هیچ‌عنوان معادله ساده‌ای نیست. بگذریم که برخی اقدامات داخلی در ایران، بیان مواضع غیرسازنده از تریبون‌هایی که اتفاقا از سوی اعراب رصد شده و «تصمیم‌ساز» دانسته می‌شوند و غفلت از همسوشدن همه نهادها ذیل وزارت‌ خارجه در رفتارهای منطقه‌ای نیز گرهی تازه بر این کلاف سردرگم زده است. موضوع امروز، رقابت‌های منطقه‌ای است که سعودی‌ها با ایران احساس می‌کنند که ریشه در مسائل ژئوپلیتیک هم دارد. اشتباه اصلی این است که هیأت حاکمه جدید عربستان، این رقابت تاریخی را به سمت تضاد منافع پیش برده و خشونت، تروریسم و توسعه جنگ‌های نیابتی را جایگزین گفت‌وگو، مفاهمه و مصالحه کرده است. اشتباه دوم، نگرش ایران به منطقه بدون درنظرداشتن تفاوت‌های تازه‌ای است که در بالا به آن اشاره شد. می‌توان با پذیرش تفاوت‌های رخ‌داده، بازی‌های منطقه‌ا‌ی طراحی کرد که برای طرف‌های دیگر، هزینه‌زا باشد، نه ایران. گفت‌وگوی «شرق» با حمیدرضا آصفی ، حول همین موضوع انجام شد که در ادامه می‌آید.

مقدمه: گشاده‌رو، زيرك و شيك‌پوش؛ شايد اين كلمات، رساترين تعابيري باشند كه بتوان از حميدرضا آصفي داشت؛ ديپلماتي كه از آغاز به كار خويش در وزارت امور خارجه تا روزي كه از دستگاه ديپلماسي به صورت رسمي خداحافظي كرد، سمت‌ها و مسووليت‌هاي مختلفي را برعهده گرفته بود، از سفير ايران در آلمان شرقي و فرانسه تا مديركل اروپا و آمريكاي وزارت امور خارجه. اما آنچه وي را بيش از هر زمان ديگري بر سر زبان‌ها انداخت سخنگويي وزارت امور خارجه در دولت اصلاحات بود؛ دوراني كه آصفي از آن روزگار به نيكي ياد مي‌كند و البته مي‌گويد بيش از ٤٠٠ نشست را با اصحاب رسانه در آن دوران برگزار كرده است. اين سياستمدار ٦٣ ساله ايراني كه با محافظه‌كاري خاص خويش، شمرده‌شمرده سخن مي‌گويد در گفت‌وگوي تفصيلي با «اعتماد» از روابط ايران و كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس، وضعيت ايران در منطقه در دوران پسا‌برجام، تحولات سوريه، احتمال گفت‌وگوي ايران و آمريكا در رابطه با سوريه و روابط ايران و اروپا سخن گفت. مشروح گفت‌وگوي تفصيلي «اعتماد» با حميدرضا آصفي در ادامه مي‌آيد...

مقدمه: حميدرضا آصفي يکي از معدود سخنگو‌هاي وزارت امور خارجه است که به صراحت و سريع حرف مي‌زدند و جاي سوال ديگري را براي خبرنگار نمي‌گذارد و براين باور است که همچنان جاي پيشرفت در تمامي‌عرصه‌ها از جمله در روابط بين‌الملل داريم. آصفي ديدگاه و باورهاي جالبي درباره روابط بين‌الملل ايران با کشورهاي ديگر دارد همچنين درباره توافق هسته‌اي و برجامي‌ که در کش و قوس قرار گرفته و مجلس خواستار بررسي و دولت مخالف تصويب آن در مجلس است. سخنگوي وزارت خارجه در دوره اصلاحات براين باور است که بايد نگاه دقيق تر به برجام داشت و نبايد خوشبيني بيش از اندازه در اين باره داشته باشيم همچنين وي بر اين باور است که ما مستندي درباره 8 سال جنگ تحميلي و مشاهير سياسي نساخته‌ايم و در کار مستند سازي بسيار ضعيف هستيم. آنچه که در ادامه مي‌خوانيد گفت‌و‌گوي خبرنگار جماران با حميدرضا آصفي سخنگوي وزارت امور خارجه دولت اصلاحات و دولت نهم بوده است.